Singapore đã công bố tổ chức một hội nghị thượng đỉnh ASEAN đặc biệt vào cuối tháng 6/2025 để thảo luận về căng thẳng ngày càng gia tăng ở Biển Đông, sau các vụ đụng độ gần đây giữa Philippines, Malaysia và Trung Quốc. Hội nghị nhằm thúc đẩy sự đoàn kết trong ASEAN, đẩy nhanh đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) với Trung Quốc, và tìm kiếm giải pháp hòa bình cho tranh chấp lãnh thổ. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết sự kiện, bối cảnh hội nghị, và tác động đến an ninh khu vực Đông Nam Á.
Mục lục
Bối Cảnh Hội Nghị Thượng Đỉnh
Biển Đông là tâm điểm của các tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và các nước ASEAN như Philippines, Việt Nam, Malaysia, và Brunei. Vụ đụng độ ngày 5/6/2025 giữa tàu tuần tra Philippines và tàu hải cảnh Trung Quốc tại bãi Scarborough, cùng với việc Malaysia triệu đại sứ Trung Quốc để phản đối các hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của mình, đã làm gia tăng lo ngại về an ninh khu vực. Các nước như Việt Nam và Indonesia cũng đã lên tiếng kêu gọi kiềm chế và đoàn kết ASEAN.
Singapore, với vai trò là một trung tâm ngoại giao và kinh tế ở Đông Nam Á, thường đóng vai trò trung gian trong các vấn đề khu vực. Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt này được tổ chức nhằm tận dụng động lực từ các phản ứng gần đây của ASEAN để củng cố lập trường chung và thúc đẩy đối thoại với Trung Quốc.
Chi Tiết Hội Nghị Thượng Đỉnh
Theo Bộ Ngoại giao Singapore, hội nghị thượng đỉnh sẽ tập trung vào các mục tiêu chính sau:
- Đoàn Kết ASEAN: Thúc đẩy sự thống nhất giữa các thành viên ASEAN để đưa ra một lập trường chung về Biển Đông, bất chấp các khác biệt về lợi ích kinh tế và quan hệ với Trung Quốc.
- Đàm Phán COC: Đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện Bộ Quy tắc Ứng xử với Trung Quốc, với mục tiêu thiết lập các quy tắc rõ ràng để ngăn chặn đụng độ và đảm bảo tự do hàng hải.
- Đối Thoại Với Trung Quốc: Mời đại diện Trung Quốc tham dự các phiên thảo luận để tìm kiếm giải pháp hòa bình, dựa trên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và phán quyết PCA năm 2016.
- Hợp Tác Với Các Đối Tác: Thảo luận về vai trò của các đối tác bên ngoài, như Úc, Mỹ, và Nhật Bản, trong việc hỗ trợ an ninh hàng hải và duy trì trật tự dựa trên luật lệ.
Thủ tướng Singapore Lee Hsien Loong tuyên bố: “Biển Đông là vấn đề cốt lõi đối với hòa bình và ổn định khu vực. Singapore cam kết hỗ trợ ASEAN và các đối tác đạt được một giải pháp hòa bình và bền vững.”
Phản Ứng Quốc Tế
Philippines, Việt Nam, và Malaysia hoan nghênh sáng kiến của Singapore, nhấn mạnh rằng hội nghị thượng đỉnh là cơ hội để ASEAN khẳng định vai trò trung tâm trong các vấn đề khu vực. Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. bày tỏ hy vọng rằng hội nghị sẽ dẫn đến tiến triển trong đàm phán COC.
Trung Quốc, thông qua phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lâm Kiếm, cho biết Bắc Kinh “sẵn sàng tham gia đối thoại” nhưng nhấn mạnh rằng các giải pháp phải được thảo luận song phương với từng nước tranh chấp, thay vì thông qua ASEAN. Trung Quốc cũng cảnh báo các nước bên ngoài, như Mỹ và Úc, không “can thiệp” vào vấn đề Biển Đông.
Mỹ, Úc, và Nhật Bản ủng hộ hội nghị thượng đỉnh, với Úc đặc biệt hoan nghênh sáng kiến này sau khi công bố gói hỗ trợ quân sự cho Philippines. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh rằng Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ các đồng minh ASEAN để duy trì tự do hàng hải. Liên Hợp Quốc kêu gọi các bên tận dụng hội nghị để giảm căng thẳng và thúc đẩy đối thoại hòa bình.
Tác Động Đến An Ninh Khu Vực
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN do Singapore tổ chức có tiềm năng tạo ra bước đột phá trong việc quản lý tranh chấp Biển Đông, đặc biệt nếu các thành viên ASEAN có thể thống nhất một lập trường chung và gây áp lực để hoàn thiện COC. Sự tham gia của Trung Quốc, dù với điều kiện, là tín hiệu tích cực cho đối thoại.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là sự khác biệt trong lợi ích giữa các nước ASEAN, với một số thành viên như Campuchia và Lào có quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc. Ngoài ra, sự can dự ngày càng lớn của các đồng minh bên ngoài như Úc và Mỹ có thể khiến Trung Quốc phản ứng mạnh hơn, làm phức tạp hóa các nỗ lực ngoại giao.
Trong ngắn hạn, hội nghị có thể giúp hạ nhiệt căng thẳng bằng cách thúc đẩy các cam kết kiềm chế từ các bên. Trong dài hạn, thành công của hội nghị sẽ phụ thuộc vào việc ASEAN có thể duy trì sự đoàn kết và gây ảnh hưởng đến hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông.
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN đặc biệt do Singapore tổ chức là một cơ hội quan trọng để giải quyết căng thẳng ở Biển Đông và thúc đẩy hòa bình khu vực. Với sự ủng hộ từ các nước ASEAN và các đối tác quốc tế, hội nghị có tiềm năng định hình tương lai của an ninh hàng hải ở Đông Nam Á. Để cập nhật những diễn biến mới nhất về tình hình Biển Đông và các tin tức quốc tế quan trọng khác, hãy theo dõi Tin Tức Quốc Tế tại website của chúng tôi. Đừng bỏ lỡ những bài phân tích chuyên sâu và thông tin nóng hổi từ khắp nơi trên thế giới!